Zamki ortodontyczne lingwalne (czyli językowe), samoligaturujace (z zamkami zatrzaskowymi), a może estetyczne? Wybór nie jest prosty nawet dla ortodonty, bowiem firmy prześcigają się w wymyślaniu coraz to nowszych zamków ortodontycznych reklamowanych chwytliwymi hasłami – najnowsza technologia, krócej, szybciej. Jednakże nic nie zrobi się samo ani szybko, jeśli ma działać dobrze. Zamki ortodontyczne są najważniejszym elementem aparatu ortodontycznego. Są one przyklejane do powierzchni zębów przy użyciu kleju. Zamki w swojej konstrukcji zawierają poziomą szczelinę – slot, w której umieszczany jest łuk, czyli drut łączący zamki. Łuk ortodontyczny jest przymocowywany do zamków za pomocą ligatur metalowych lub elastycznych-gumeczek o różnych kolorach.
Przykładowy zamek ortodontyczny z zapiętym łukiem.
Zamki ortodontyczne – co warto wiedzieć?
Zamki mogą być umieszczone typowo od strony wargowej-zewnętrznej. Tu wyróżniamy zamki standardowe oraz samoligaturujące, jak też od strony językowej -wewnętrznej: zamki lingwalne. Tradycyjne zamki metalowe są najbardziej popularne ze względu na stosunek ceny do jakości, efektów oraz szerokiej możliwości zastosowania. Przytoczone zamki metalowe różnią się między sobą w zależności od rodzaju systemu. Mogą być wykonane z wielu materiałów jak stal, tytan, złoto i inne. Do zalet tychże zamków należy przede wszystkim wytrzymałość, możliwość zastosowania w wielu wadach zgryzu oraz niższa cena od pozostałych. Niestety są one bardziej dostrzegalne niż w przypadku zastosowania zamków estetycznych.
Estetyczne zamki ortodontyczne.
Przechodząc do zamków estetetycznych, są one często stosowane u osób dorosłych, którym zależy na małej widoczności aparatu ortodontycznego. W zależności od materiału, z którego są wykonane wyróżniamy zamki kompozytowe, porcelanowe, kryształowe, szafirowe, plastikowe oraz ceramiczne z metalowym slotem. Zamki te maja swoje zastosowanie w mniejszych wadach zgryzu. Oprócz swojej głównej zalety, jaką jest mniejsza widoczność, mają kilka wad. Wśród nich wymienić można wyższą cenę, mniejszą wytrzymałość, możliwy dłuższy czas leczenia niż przy użyciu zamków metalowych. Nie bez znaczenia jest zastosowanie ligatur-gumek przezroczystych, które szybko się przebarwiają co wiąże się z częstszymi wizytami w celu ich wymiany. Najlepiej w tym przypadku wykluczyć z diety produkty barwiące oraz papierosy. Często w praktyce stosuje się zamki estetyczne na zęby górne oraz zamki metalowe na zęby dolne.
W przypadku zamków samoligaturujących, nie ma konieczności stosowania ligatur w celu utrzymania łuku. Zamiast nich w konstrukcji zamka występują specjalne klipy, ułatwia to wymianę łuków podczas wizyt kontrolnych i skraca czas spędzany w gabinecie. Zaletami stosowania tych zamków jest także ułatwienie utrzymania higieny, delikatniejsze działanie i bardziej fizjologiczny wpływ na ukrwienie kości. Do ich wad należy wyższa cena, którą płaci się za bardziej skomplikowaną konstrukcję, mechanizm, który może ulec uszkodzeniu np. przez gromadzący się kamień nazębny oraz możliwość stwarzania problemów technicznych podczas leczenia, związanych z mechaniką zamków.
Obecnie dużo mówi się o zamkach lingwalnych – czyli przyklejanych od strony językowej, wewnętrznej jamy ustnej – ze względu na estetykę. Są one rzadziej używane przez ortodontów. Efekt ich działania jest trudniejszy do przewidzenia, inny jest rozkład sił i wymagają dużego doświadczenia. Nie można ich użyć we wszystkich wadach zgryzu. Co więcej ograniczają one miejsce dla języka. Przez to często pacjentom trudniej jest się do nich przyzwyczaić, w porównaniu do zamów przyklejanych na powierzchni wargowej.
Alternatywa dla zamków ortodontycznych.
Istnieje też alternatywa, dla osób które nie chcą mieć przyklejanych zamków a chcą mieć proste zęby. Jest nią system Invisalign, czyli komplet nakładek, które są wytwarzane indywidualnie dla każdego pacjenta. Przezroczyste nakładki wymienia się na nowe co dwa tygodnie. Niewątpliwą zaletą tego rozwiązania jest estetyka i brak powikłań związanych z przebarwieniami szkliwa po leczeniu. Jednak nie jest przeznaczony do leczenia wszystkich wad zgryzu i jest najdroższym rozwiązaniem. Należy pamiętać, że zamki dobierane są indywidualnie do potrzeb pacjenta, każde mają swoje wady i zalety. Przy decyzji o leczeniu ortodontycznym kierować należy się doświadczeniem lekarza ortodonty, a nie rodzajem samych zamków, gdyż są one tylko narzędziem, które musi być odpowiednio wykorzystane aby prawidłowo działało.
